Kahramanmaraş’ta 12 gün ilkin yaşanmış olan 2 büyük zelzele, Türkiye’yi yasa boğdu.

Depremin yaraları sarılırken, yapılara yönelik beton testleri için başvurular giderek artıyor.

İBB Genel Yazman Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe, İstanbul’da ihtimaller içinde bir depreme karşı meydana gelen hazırlıklar, risk tespit emek harcamaları ve riskli binalardan gerçekleştirilecek tahliyeler kapsamında İstanbullulara sunulacak yardım ve destek sunar hakkında informasyon verdi.

İSTON’a ilişkin Yapı Laboratuvarı’nda basın toplantısı düzenlendi.  Görüşmede, ‘Süratli Tarama Yöntemi’nde kullanılan araç-gereç ve tekniklerin de tanıtımı yapılmış oldu.

Her an çökebilir 318 binada 10 bin şahıs yaşıyor

Tarama çalışmalarının 2019 yılından itibaren sürdüğünü belirten Gökçe, şunları söylemiş oldu:

“Süratli bina taraması adı altında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden akademisyenlerin destekleriyle beraber yürüttüğümüz bir bilimsel çözümleme emek vermesi yapıyoruz. Bu emek harcama ülkemizdeki 6306 sayılı riskli yapıların belirlenmesine ilişkin mevzuattan, bundan önceki adım. Mevzuattaki riskli yapı analizimiz, eski yapının belirlenmesinden sonrasında altmış 60+30 günlük bir süre tanımlayarak 90 gün içinde yapının tahliyesine ve yıkımına ilişkin bir süreci tanım ediyor. Dolayısıyla 6306 sayılı yasa kapsamında başvuruda bulunan vatandaşlar risk durumunda evlerini boşaltmak durumunda kalacakları için çoğunlukla bu başvuruda bulunmaktan imtina ediyorlar. Bizim süratli tarama olarak adlandırdığımız ve ortalama üç buçuk senedir uyguladığımız bu yöntem bundan bundan önceki adım olduğundan binayı direkt riskli yapı olarak kodlamadığından yurttaşlarımız açısından bir düşünce veren, nasihat veren ve bundan sonraki aşamayı hem belediyelere hem vatandaşa yol gösteren bir haritayı önüne koyan bir içerik taşıyor.

Bu, üç buçuk yılda ortalama 107 bin binaya gittiğimiz bir emek harcama. Doğrusu İBB olarak 2019 yılının Temmuz-Ağustos ayından 2022 yılı sonuna kadar 107 bin binaya gitmiş vaziyetteyiz. Ne yazık ki 2022 sonuna kadar bunların 29 bin 700’üne girebilmiş vaziyetteyiz. Binaların oldukca büyük bir kısmı yüzde 70’ten fazlası İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, binasının depreme mukavemeti yönünde bir süratli tarama yapmasına müsaade etmemiş vaziyette. Yüzde 30’a yakın kısmından da biz bir çözümleme almışız. Analizlerimize bakılırsa 318 binamız durduğu yerde çökebilir durumda. E sınıfı bile değil. bin 525 tane binamız da D ve E sınıfı olarak yüksek riskli binalar olarak kodlanmış vaziyette ve biz bunun üstünden bir fiil planı hayata koymaya karar verdik, kira yardımı yapılması yönünde. Bu 318 yapıda 10 bine yakın nüfus yaşıyor. Artık İBB bu 318 binadan başlayarak, ikinci aşamada bu bin 525 binadan başlayarak kira yardımı verecek. Mevcut mevzuatta bu yardımlar yalnızca ev sahibine yapılmakta, kiracıya kira yardımı yapılması mevzusunda bir düzenleme yok. Kiracıya yalnızca tek seferlik taşınma yardımı veriyor 6306 sayılı kanun uygulama yönetmeliği, biz düzenlememizle kiracıya da yardım vereceğiz. Kiracıların da riskli binaları boşaltması kapsamında 4 bin 500 liralık yardımı uygulayacağız. Bunun riskli yapıların boşaltılması kapsamında mühim bir açılım bulunduğunu düşünüyoruz.”

Müracaat sayısı 40 bini geçti

Başvurulara dair web sitesinin zelzele sonrası yaşanmış olan yoğunlukla bir süre çöktüğünü belirten Gökçe,

“Üç buçuk yılda 29 bin 700 civarında başvuruya binalarda yaşayanların kapısına gidip birebir talep edip biz ulaşabilmişken, müracaat sayısı bu sabah itibari ile 40 bin 379. Bu binalardan, binamızı hızlıca inceleyin talebini almış vaziyetteyiz ve bu sayı her dakika da artıyor. Dolayısıyla üç buçuk yılda ulaştığımız rakamdan oldukca daha fazlasına altı günde ulaşmış vaziyetteyiz ve bu durumunun aciliyetini, vahametini de ortaya koyan oldukca büyük bir öncelik taşıyor. Bizim süratli bina analizimiz, 10 kata kadar yapılar için teknik olarak mümkün. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin uzman akademisyenliğiyle çıkartılmış haliyle. Dolayısıyla yapı 10 katı geçtiğinde süratli bina analizinin akredite kuruluşlar tarafınca karot numunesi alınmak koşuluyla, basınçlı deneylerle laboratuvar ortamında ek olarak sonuçlandırılması gerekiyor. Bu bir teknik zorunluluktur, bundan sonrasında da yapamıyor olacağız şundan dolayı teknik olarak mümkün değil. Bu zamana kadarki uygulamalarımız 99 depremi öncesi doğrusu 2000 yılından ilkin inşa edilmiş binalar üzerineydi. Bugüne dek 2000 sonrası binalarda başvuruları değerlendirmeye almadık. Sadece ülkemizin içinde bulunmuş olduğu şartlar açısından bakıldığında, son olarak yaşadığımız depremler bu başvuruları da almak için hazırlık yapmayı bir ödev olarak verdi, bu hazırlığı da yapıyoruz. Önümüzdeki periyotta başvuruları kiracılardan da alacağız. Bu başvuruları gene sahada apartman yönetimi ya da mal sahibiyle beraber incelememiz lazım”

dedi.

“Şu anki mevzuat, güçlendirmelere izin vermiyor”

Gökçe,

“Şu anda bilim kurulunda konuşulan bir sorun de güçlendirmeler. Güçlendirmeler bizim vatanımızda binanın yıkılmayacağı şekilde güçlenmesi şeklinde okunuyor. Bu şekilde olunca; oldukca sayıda kolon genişlikleri; 70 santimetre’den, 1 metreden 2 metre’ye çıkmış durumda oluyor ve güçlendirme maliyetleri de binanın tekrardan yapım maliyetlerinin yüzde 70’ine, 80’ine geleceği durumlar oluşuyor. Hem fizibilite hem kullanışlılık açısından verimli kabul edilmediğinden çoğunlukla vatanımızda bu yola gidilmiyor. Dünyada ikinci bir güçlendirme süreci de var. Bu güçlendirme şekli, yıkılmanın zorla izin verilmediği bir sistem. Son depremde binaların bir kısmı bir hamburger şeklinde üst üste yıkılıyor, bir kısmı ise bu şekilde çökmüyor, taşıyıcı sisteminde zararlar var fakat insan yaşamını riske atmayacak şekilde hasar var. Şuan mevzuatımız, bu güçlendirmelere izin verir durumda değil, bilim kurulunda bunu tartıştırıyoruz. Eğer tavsiye olarak bilim kurulu bu mevzuyu olgunlaştırılırsa başkanımız İBB’nin güçlendirmeye yönelik açılımlarını açıklayacak”

dedi.

İnternetten parasız müracaat imkanı

İBB yetkilileri tarafınca ‘Süratli Tarama Yöntemi’ çalışmalarının devam etmiş olduğu, İstanbulluların web üstünden parasız bir halde müracaat yapabileceği bilgisi de verildi.