Hafifçe yada asemptomatik vakalarda bile, koronavirüs enfeksiyonu bir tek bağışıklık sisteminde değil, hem de vücudun öteki sistemlerinde değişikliklere niçin olabiliyor. Bu yüzden hastalıktan sonrasında normale dönüş süre alabiliyor.

Peki, koronavirüs enfeksiyonunun peşinden, hastaların iyileşmesinde diyetin görevi nedir? Bu suali cevaplayan Diyetisyen Serkan Sıtkı Şahin, “Hastalığın karmaşıklığı ve pandeminin dinamikleri göz önüne alındığında hala Covid-19’un iyileşmesini tanımlamak için standart bir kriter yok. Bu yüzden gıdaların sağlamış olduğu faydalar, hastaların durumunu iyileştirmek için tek bir çözüm olarak değil, tamamlayıcı bir yaklaşım olarak kullanılmalıdır” diyerek Covid sonrası iyileşmeyi hızlandırmak için yenilmesi gerekenleri söyledi.

KORONAVİRÜS SONRASI YENİLMESİ GEREKENLER

Araştırmalar koronavirüs enfeksiyonu sonrası bilhassa dört tür gıdaya işaret ediyor: Proteinler, bazı yağlar, antioksidanlar ve mikro besinler. Bunlar bağışıklık sisteminin muntazam emek harcaması için lüzumlu besinlerin bir deposu olduklarından Covid-19’dan sonraki iyileşmeye mühim seviyede yarar sağlayabilir.

Hayvansal Kökenli Proteinler

Süt ve süt ürünleri, deniz ürünleri ve yumurtadan elde edilmiş protein ve mikro gıda ögeleri, koronavirüsün peşinden iyileşme sürecine mühim katkı sağlamaktadır. Düşük protein seviyelerine haiz olmak, Covid ile ilişkili enfeksiyon geliştirme riskini artırabilir ve antikor üretimini düşürebilir.

Çinko ve Selenyum

Çinkonun antioksidan ve antienflamatuar özellikleri, onu koronavirüse ve sonuçlarına karşı mücadelede en “üretken” minerallerden biri olarak yapıyor. Bununla birlikte bir antioksidan olan selenyum, çinkonun doğru şekilde emilimini destekleyerek, bağışıklık hücrelerinin gelişimi için çalışıyor. Her ikisi de süt ve süt ürünlerinde, et, balık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta ve sebzelerde bulunur.

Hususi bir gıda: Yumurta

Yumurtanın bilhassa Covid sonrası rejim için önemi büyüktür, bundan dolayı yumurtada iyileşme sürecini destekleyen tüm besinsel özelliklerin “birleştiği” söylenebilir. Yumurta, mühim bir çinko deposudur. A vitamini (retinol olarak) ihtiva ederler, yarısından fazlası beyazda bulunan organik bir yüksek kaliteli protein deposudur, selenyum açısından zengindir ve hem de birkaç rejim D vitamini kaynağından biridir.

‘İyi’ Yağlar

Balıklarda bulunan çoklu doymamış yağ asitleri omega 3 (bilhassa EPA ve DHA), enfeksiyona yanıtta oldukça önemlidir, bundan dolayı bağışıklığa mühim seviyede destek vererek, değişimleri onarabilir. Ek olarak bilhassa doymamış yağ asitleri içeren bitkisel yağlar, bilhassa E vitamini içeriklerinden dolayı bu mevzuda pozitif yönde tesir göstermiştir.

Kuru yemişler

Kuru yemişlerin bir çok koronavirüs sonrası yaşanmış olan emareler olarak tanımlanan uzun covid vakalarında pozitif bir rol göstermiştir. Bilhassa ceviz, alfa linolenik asit (ALA) içinde ne olduğu açısından dikkate değerdir, bundan dolayı şu anda devam etmekte olan araştırmalara bakılırsa, bilhassa sitokin salgılanmasını engellemede yararlı şeklinde görünen kuvvetli anti-inflamatuar özelliklere haizdir.

Kuru yemişler mühim bir protein deposudur, L-arginin bakımından (kan dolaşımını destekleyen bir amino asit), E vitamini ve fenolik bileşikler şeklinde antioksidanlar bakımından zengindir.

Meyve ve Sebzeler

Emek harcamalar, karbonhidrat grubunun genel olarak koronavirüs sonrası hastaların iyileşmesinde herhangi bir pozitif yönde yada negatif tesirinin olmadığını gösteriyor. Sadece gıda içeriklerinden dolayı kural dışı olan bazı meyve ve sebzeler vardır. Yüksek polifenol içeriğinden dolayı elma ve üzüm, yüksek C vitamini içeren brokoli, domates, yeşil yapraklı sebzeler narenciye meyveleri şeklinde meyve ve sebzeler, bağışıklık fonksiyonlarında mühim bir rol oynar ve genel olarak daha tüketilmemeleri enfeksiyonları şiddetlendirebilir. Meyve ve sebzeler, antioksidan özelliklere haiz bir tripeptit olan glutatyon açısından da zengindir.

GÜVENLİ LİMAN: AKDENİZ DİYETİ

Emek harcamalar, Akdeniz rejimi seçimi bir beslenme planının koronavirüs sonrası iyileşmede büyüke tkielri olabileceğini gösteriyor. Genel olarak, koronavirüs sonrası kişilerin iyileşmesini desteklemek için ideal olan sıhhatli bir rejim sürdürmek ve kafi su alımını sağlamak oldukça mühim. Bu yüzden, Akdeniz tipi bir rejimi kovuşturmak; sebze, meyve ve balık şeklinde taze ürün ve gıdaların tüketimine öncelik verileceği için, koronavirüs sonrası da yararlı olacaktır.

Bilhassa tedavi sürecinde hastaneye yatırılması ihtiyaç duyulan kişiler başta olmak suretiyle birçok vakada enfeksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıkan oldukça zayıflama durumunda, gıdalardan kalori alımını çoğaltmak şarttır. Bu durumda Akdeniz rejimine ek olarak daha çok süt, yumurta ve yağsız etler tüketilmelidir.

AMAÇ; İLTİHABI AZALTMAK

Dikkate alınması ihtiyaç duyulan en mühim tesir, bu hastalığı karakterize eden iltihaplanmadır. İltihaplanmaya karşı çeşitli beslenme şekilleri uygulanabilir, belirli besin ve gıda maddelerinin alımı, bu orantısız iltihaplanma tepkisini hafifletmesi için beslenmeye destek olan stratejilerden biridir.

Kronik irin, uzun solukta vücuda oldukça zararlıdır. İltihap, hücrelerin yaşlanmasını hızlandıran, oksidasyon süreçlerini hızlandırır. Bu bağlamda antioksidan maddelerin alımı iyi bir müdafa yöntemi olabilir. İçerikleriyle bu mevzuda yararlı olabilecek antioksidan bakımından varlıklı gıdaları şu şekilde sıralayabiliriz:

Omega 3 yağ asitleri: Yağlı balıklar (en iyi kaynak), keten tohumu ve ceviz

C Vitamini: Meyve ve sebzeler

A Vitamini: Yumurta, portakal ve sarı meyve ve sebzeler, brokoli ve ıspanak

E Vitamini: Bitkisel yağlar, kuru yemişler, yağlı tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler

D Vitamini: Yağlı balık, süt ve yumurta

Polifenoller açısından varlıklı gıdalar: Yeşil çaydan kateşinler, birçok meyve ve sebzeden kersetin… Bunlar bazı örnekler, sadece yiyeceklerde bulunan ve bir miktar anti-inflamatuar kapasiteye haiz bu maddelerin 8.000’e kadar türü vardır.

PİŞİRME TEKNİKLERİNİZİ DEĞİŞTİRİN

Aşırı işlenmiş gıdalardan bilhassa bu süreçte uzak durun. Yüksek şeker içeriğine haiz olanlar da, esas olarak daha sıhhatli öteki seçeneklerin tüketimini değiştirdikleri için tüketilmemesi gerekir.

Yiyecek pişirme ve soslama mevzusunda zeytinyağı tüketimine öncelik verilmelidir. Daha azca agresif pişirme yöntemlerini doğrusu daha düşük sıcaklıkları içerenleri tercih etmek gerekir, bundan dolayı bunların çifte pozitif yanları vardır. Gıdaları daha iyi korurlar ve ek olarak gıdalarda daha azca oksidatif süreç üretirler, bu da vücuttaki irin yükünü azaltır.

Besin takviyeleri mevzusunda, yan tesirleri olabileceğinden tıbbi değerlendirme yapılmadan tüketilmemelidir. Meyve, sebze, kuru yemiş ve balık tüketimini içeren çeşitli ve dengeli bir beslenme ile takviyelerden alacağınız beslenme gereksinimleri çoğu zaman sağlanır.

Alkol alımını tamamen bırakın. Covid-19 ile alkollü içecekler içinde net bir negatif tesir vardır. İncelenen büyük popülasyonlarda alkolün varlığının, iyileşme oranlarını kötüye götürmüş olduğu görülmüştür.  Sebebi, karaciğer hasarı da dahil olmak suretiyle halihazırda malum negatif sıhhat sonuçlarına ek olarak, alkol ve akciğer hastalıkları arasındaki ilişkide bulunur. Solunum sistemi ve akciğerin, bilhassa en şiddetli vakalarda, koronavirüsün ana “tesir alanları” olduğu unutulmamalıdır. Alkol, üst solunum yollarındaki belirli bölgelerin işlevlerini değiştirir ve bağırsak geçirgenliğinin işlevini zayıflatır.