İlkbaharla birlikte konutlarını geride bırakan tarım personelleri, başta Konya, Adana, Hatay, Malatya, Eskişehir, Ankara, Bursa, Manisa, Mersin, Niğde, Tokat, Osmaniye ve Amasya olmak üzere Türkiye’nin 58 vilayetine giderek tarım alanlarında çalışıyor.

Göçebe hayat süren mevsimlik tarım personelleri, gittikleri yerlerdeki işleri tamamladıktan sonra kent değiştirerek mevsimine nazaran ikinci, hatta üçüncü eserin hasadına katılıyor.

Yaşadıkları kente eylül ayıyla dönmeye başlayan personeller için bu süreç kasım ortasına kadar sürüyor.

ŞANLIURFA’DA 163 BİN KAYITLI MEVSİMLİK TARIM ÇALIŞANI VAR

Koronavirüs önlemleri kapsamında geçen yıl seyahat evrakıyla kent değiştirmelerine müsaade verilen mevsimlik personeller, bu sayede kayıt altına alındı.

Şanlıurfa’da 163 bin kayıtlı mevsimlik tarım personelinin bulunduğu ve 58 vilayetteki ziraî faaliyetlere katıldıkları belirlendi.

”MART BAŞINDA MEMLEKETLERİNDEN ÇIKIYORLAR”

Harran Üniversitesi (HRÜ) Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Ökten, tüm dünyada ve Türkiye’de mevsimlik tarım çalışanlarının ziraî üretim için büyük değer arz ettiğini söyledi.

“Yoğun emek gerektiren ziraî üretimin olduğu her yerde mevsimlik tarım emekçilerini görmekteyiz. Meşakkatli bir iş. Mart ayı başında memleketlerinden çıkıyorlar, üretimin niteliğine, biçimine ve mevsimine nazaran Türkiye’nin birçok vilayetine gidiyorlar. Bizim de çalışmamızda 50’den fazla vilayet çıktı. Kimi ailelerin durakları aşikâr, buradan çıkıp Malatya’da kayısı, sonra patates ve soğan işine gidiyorlar. Bu geri dönmeyle sonuçlanırsa kasım ayına kadar devam eden bir süreç.

”OKURYAZAR OLMAYAN ORANI YÜKSEK”

Son vakitlerde yıl uzunluğu, 2 yıl, 3 yıl, hatta oraya yerleşme formunda bir dönüşüm geçirdi. Niteliklerine sosyolojik olarak baktığımız vakit genelde eğitim oranı düşük, rastgele bir mesleği olmayan beşerler olduğu ortaya çıktı.

Okuryazar olmayan oranı yüksek. Büyük bir kısmının, hatta yüzde 90’a yakınının yetişmiş bir işinin olmadığı, olanların da gündelik seramik, inşaat personelliği cinsinde meslek sahibi olduklarını tespit ettik.”

”AİLESİ BU İŞİ YAPANLAR KENDİSİNİ BU İŞİN İÇERİSİNDE BULUYOR”

Prof. Dr. Ökten, “Görüştüğümüz insanların büyük bir kısmı, ailesi bu işi yaparken doğduğu için kendisini bu işin içerisinde bulduğunu ve hasebiyle kendisi de eli iş fiyat yaşa geldikten sonra da devam ettiğini görüyoruz. Ailecek gidiyorlar, büyük oranda çekirdek aile tipine rastladık.” dedi.

”EN FAZLA MEVSİMLİK PERSONEL ŞANLIURFA’DAN GİDİYOR”

Mevsimlik emekçi sayısının vilayette fazla olmasının birçok sebebi bulunduğunu, bunlardan en kıymetlisinin toprak mülkiyeti işletme biçimi olduğunu aktaran Ökten, “Topraksız kesitin en yüksek olduğu yer Güneydoğu Anadolu, oburunun toprağında çalışmak zorunda olan bölümün en yüksek olduğu vilayet de Şanlıurfa’dır. Öteki vilayetlere nazaran toprak mülkiyetindeki dengesizliğin fazla olması, topraksız bölümün en fazla olması kıymetli etkenlerden biridir.” değerlendirmesinde bulundu.

Ökten, mevsimlik

”FIRTINA, YAĞMUR ÇAMUR DEMEDEN GEÇİNİYORUZ”

Aksaray’ın Ortaköy ilçesinde ziraî üretimi tamamlayan 5 çocuklu Aslantay ailesi, kaldıkları çadırı ve eşyaları kiraladıkları minibüse yerleştirerek Şanlıurfa’nın Harran ilçesinde kırsal Taylıca Mahallesi’ndeki konutlarına döndü.

Cuma Aslantay, yakınlarının vasıtasıyla Ortaköy’de iş bulduklarını ve 2 yıldır mevsimlik tarım çalışanı olarak gittiklerini anlatarak, “Mayıs ayında ailemle birlikte 7 kişi, Aksaray Ortaköy’e gittik, pancar ve kabak çapasını yaptık. Geçimimizi sağlamak için gittik, 4 ay orada kaldık, artık de konutumuza geldik. Burada pamuk işini yapacağız, öteki gelirimiz yok. Orada çadırda kalıyorduk, fırtına, yağmur çamur demeden geçiniyoruz.” dedi.

Aslantay, yaklaşık 4 ayda 20 bin lira kazandıklarını, 4 bin lirasını yol masrafı olarak harcadıklarını, kalan parayla geçineceklerini söyledi.

”OKUL VAKTİ OLUNCA GELDİK”

Akrabaları ve 10 kişilik ailesiyle Aksaray’da çalıştıktan sonra konutuna dönen Hikmet Aslantay da geçimleri için gurbete gittiklerini lisana getirdi.

Geçmiş yıllarda tek başına para kazanmak için farklı kentlere gittiğini anlatan Aslantay, “Daha evvel tek başıma gidiyordum, çocukları götürmüyordum. Tek başıma yetiştiremiyorum, bana yardım etsinler diye çocuklarımı götürdüm, bir arada çalıştık. Burada işimiz yok. Orada işimiz bitti, okul vakti olunca geldik. Çocuklar okula gitmek istiyorlar.” diye konuştu.

Ayşe Aslantay ise eşi ve çocuklarına tarlada yardım ettikten sonra çadırda yemek ve paklık işlerini yapmak zorunda kaldığını, konutundan ve akrabalarından uzakta yaşamanın çok güç olduğunu aktardı.