Kardiyovasküler hastalıklar, koroner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalık, romatizmal kalp hastalığı ve öteki durumları içeren kalp ve kan damarlarının bozukluğudur. Her yıl dünya genelinde ortalama 17.5 milyon kişinin kardiyovasküler hastalıktan öldüğü ve 2030 yılına kadar bu sayının 23 milyona yükselebileceği tahmin edilmektedir.

TÜİK Ölüm ve Ölüm Sebebi İstatistikleri 2019 verilerine gore, ölüm sebepleri içinde yüzde 36,8 ile dolaşım sistemi kaynaklı hastalıklar ilk sırada yer aldı.  2019 senesinde Türkiye’de ortalama 157 bin şahıs kardiyovasküler hastalıklar sebebiyle öldü. Önde gelen nedenler içinde ise kalp krizi ve nüzul vardı.

KALP HASTALIKLARI HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN 10 YANLIŞ

Kalp hastalıkları hakkında birçok yanlış idrak var ve bu algılar kimi vakit tedaviye engel olabiliyorlar.

İşte kalp hastalıklarıyla ilgili doğru malum 10 yanlış:

Yanlış: Gençlerin kalp hastalığı hakkında endişelenmesine gerek yok

Kalp hastalığının 65 yaş üstü kişilerde daha sık görüldüğü doğrudur sadece kalp krizlerinin yüzde 4-10’u 45 yaş altı kişilerde görülmektedir. Ek olarak çocuk, ergen ve erişkin olarak hayatımızı yaşama şeklimiz, yaşla beraber kalp sağlığının temellerini atar. Gençlerde kardiyovasküler hastalıklar daha yaygın hale geliyor ve şu sebeple fazla şişman olmak, azca fizyolojik aktivite, işlenimiş besin tüketimi artıyor. Mesela, trans ve doymuş yağlardan varlıklı bir rejim seyretmek yada sigara içmek, yaşlandıkça kalp hastalığı riskini yavaş yavaş artırır. Bununla beraber, günümüzün yaşam seçimi değişimleri, sonraki yaşamda sağlıksız bir kalp için zemin hazırlıyor.

Yanlış 2: Kalp hastalığı olanlar egzersizden kaçınmalıdır

Egzersiz, kalp kasını güçlendirmeye ve vücuttaki kan akışını iyileştirmeye destek sağlar. Ağustos 2020’de Avrupa Kardiyoloji Derneği, kardiyovasküler hastalığı olan hastalarda egzersizle ilgili kılavuzlar yayınlamıştır. Kılavuzların oluşturulmasında yer edinen uzmanlar, durumu şu şekilde açıklıyor: Egzersizin kalp yetmezliğine yada kalp krizine niçin olma riski son aşama küçüktür. Sadece tamamen hareketsiz olanlar ve ileri düzeyde kalp hastalığı olanlar spor yapmadan ilkin doktorlarına danışmalıdır.

Yanlış 3: Kolesterol düşürücü ilaçlar alan insanoğlu ne isterlerse yiyebilirler

Statinler şeklinde bazı ilaçlar kan kolesterol seviyelerini düşürür. Sadece bu, statin alan bir kişinin doymuş yağ içeren gıdaları tüketebileceği anlamına gelmez. Kolesterol ya yediğiniz besinlerle tüketilir ya da karaciğerde üretilir. Statinler, karaciğerde kolesterol üretimi için lüzumlu olan bir enzimi bloke ederek toplam kan kolesterol seviyelerini düşürür. Sadece bu, alınan kolesterolün hala kan dolaşımına girebileceği anlamına gelir. Kısacası, statinlerin kullanımında dahi sağlıksız beslenme kolesterolün yükselmesinin yanında aşırı kiloluluk, hipertansiyon ve diyabet şeklinde kalp hastalığı için öteki bağımsız risk faktörlerinin riskini artıracaktır.

Yanlış 4: Ailenizde kalp hastalığı var ise bunu durdurmak için yapabileceğiniz hiçbir şey yok

Yakın aile üyelerinde kalp hastalığı var ise bu riskinizin arttığı anlamına gelebilir. Bununla beraber, genetik yatkınlığı olan insanoğlu için bile riski azaltmanın birçok yolu vardır. Bunlara sıhhatli beslenme, sigarayı bırakma, gerilim kontrolü ve tertipli egzersiz dahildir. Ek olarak ailede kalp hastalığı var ise bunun genetik yatkınlığın bir işareti olmayabileceğini de belirtmekte yarar var. Aileler, her ikisi de kalp hastalığı riskini etkileyebilecek rejim ve egzersiz alışkanlıkları şeklinde yaşam seçimi faktörlerini paylaşma eğilimindedir.

Yanlış 5: Vitaminler kalp hastalıklarını önleyebilir

Tavsiye edilen dozlarda alınan bir çok vitaminin kalp sağlığı için fena olma olasılığı düşük olsa da, herhangi bir vitamin takviyesi almanın kalp hastalığı riskini azaltabileceğine dair bir kanıt yoktur. Ve kesinlikle sıhhatli bir rejim ve tertipli egzersizin yerini alamazlar. Mesela, birçok araştırma ve çözümleme, multivitamin ve mineral takviyeleri ile koroner kalp hastalığı ve nüzul dahil olmak suretiyle bir takım kardiyovasküler netice içinde bir ilişki aradı. 2018’de gösterilen çözümleme, 2 milyon katılımcı da dahil olmak suretiyle mevcut 18 emek vermeden veri aldı. Yazarlar, multivitaminler ve minerallerle takviyenin genel nüfusta kardiyovasküler neticeleri iyileştirmediği sonucuna varmıştır. Beslenme söz mevzusu olduğunda kestirme yollar yoktur, takviyeler sıhhatli gıdaların yerini tutmaz. Bir sıhhat uzmanı başka nedenlerle vitamin yada mineral takviyesi reçete edebilir, sadece kardiyovasküler hastalıkları önlemek için multivitamin alımı çoğu zaman önerilmez.

Yanlış 6: Senelerdir sigara içiyorsanız, şimdi bırakmanın bir anlamı yok

Başka bir yaygın efsaneleşmiş. Sigara içmek kalp hastalığının mühim bir nedenidir. Şahıs sigarayı bıraktığı andan itibaren sıhhat yararları adım atar. Kaç yaşlarında olursanız olun yada ne kadar süre sigara sigara içerseniz için, herhangi bir zamanda sigarayı bırakmak sağlığınızı iyileştirir. Bıraktığınızda hayatınıza seneler ekleme, daha kolay nefes alma, daha çok enerjiye haiz olma ve paradan tutum etme şansınız oldukça yüksektir. Ek olarak kalp krizi ve nüzul riskinizi azaltacağınızı ve daha iyi kan dolaşımına haiz olacağınızı ihmal etmeyin.

Yanlış 7: Kalp hastalığı erkekleri daha sık etkisinde bırakır

Bu büyük bir efsaneleşmiş şu sebeple kalp hastalığı hem erkeklerde hem de hanımlarda önde gelen ölüm nedenidir. Bir tek adamların kalp hastalığından etkilendiği yaygın bir yanılgıdır. Adamların kadınlardan daha erken yaşta kardiyovasküler hastalık geliştirdiği ve koroner kalp hastalığı riskinin daha yüksek olduğu doğrudur. Sadece, bayanların da nüzul geçirme riski oldukça yüksektir. Emek harcamalar, hanımlarda kardiyovasküler hastalık görülme oranının çoğu zaman erkeklerden daha düşük olmasına karşın, hanımlarda ölüm oranının daha yüksek bulunduğunu ve kardiyovasküler olaylardan sonrasında daha fena bir iyileşme süreci geçirdiklerini gösteriyor.

Yanlış 8: Kalp yetmezliği ve kalp krizi aynı şeydir

Kalp krizi ve kalp yetmezliği aynı şey değildir. Kalp krizi bir dolaşım sorunudur. Bu, kanı kalp kasına taşıyan koroner arter tıkandığında meydana gelir. Kalp yetmezliği, kalbin vücuda verimli bir halde kan pompalamayı bıraktığı bir sorundur. Kalp yetmezliğine çoğu zaman kalp krizi niçin olur. Bununla beraber, her iki durum da acil tıbbi müdahale gerektirir.

Yanlış 9: Kalp krizi esnasında öksürmek hayatınızı kurtarabilir

Bazı kaynaklara gore, kalp krizi esnasında kuvvetli bir öksürük yaşamı kurtarabilir sadece bu en büyük efsanelerden biridir. Bu, 40 yıldan daha uzun bir süre ilkin yayınlanmış ve hastane arteriyografisi esnasında kalp krizi geçiren ve her 1-3 saniyede bir öksüren hastaların ek 39 saniye süresince bilgili kaldıklarını gösteren bilimsel bir yazının çevrimiçi ortamda çarpıtılmasıdır. Tıbbi prosedürlerin niçin olmadığı kalp krizleri için toplumda bu tekniğin işe yaradığına dair bir kanıt yoktur. Sizin yada bir başkasının kalp krizi geçirdiğini düşündüğünüzde mutlak öncelik, acil servisleri aramaktır. Bu şekilde sıhhat görevlileri durumu değerlendirip yardım edebilir ve en kısa sürede hastaneye ulaşabilirsiniz.

Yanlış 10: Kalp hastalığı olanlar tüm yağlardan uzak durmalı

Kardiyovasküler hastalığı olan kişiler tereyağı, bisküvi, pastırma ve sosis şeklinde gıdalarda bulunan doymuş yağları ve hazır gıdalarda bulunan kısmen hidrojene ve trans yağları kesinlikle azaltmalıdır. Sadece doymamış yağlar yarar sağlayabilir. Mesela çoklu doymamış bir yağ olan omega 3’ün kalp sağlığını koruyabileceğine dair kanıtlar vardır. Amerikan Kalp Derneği, tüm yetişkinlerin haftada minimum iki kez yağlı balık yemesini önermektedir. Balık iyi bir protein deposudur ve doymuş yağ oranı düşüktür. Balık, bilhassa uskumru, alabalık, sardalya, ton balığı ve somon şeklinde yağlı türler kalp dostu olduğu gösterilen iki tür omega 3 yağ asidinden mühim oranda sağlar (eikosapentaenoik asit ve dokosaheksaenoik asit). Ek olarak nebat kaynaklı omega 3 yağ asitleri de tüketilebilir. Ceviz ve keten tohumu yağı da iyi oranda omega 3 ihtiva eder.