Suriye’de 10 yıl evvel başlayan iç savaş nedeniyle binlerce insan hayatını kaybederken milyonlarcası da yerinden oldu.

10 yıldır mevtle açlık ortasında yaşayan milyonlarca insana Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) üzere kurumlardan milyarlarca dolar bütçe aktarıldı.

YARDIMLARIN İZİ SÜRÜLDÜ

ABD merkezli Stratejik Memleketler arası Etütler Merkezi (CSIS), Birleşmiş Milletler’in (BM) şemsiyesi altında Suriye’ye akan milyonlarca doların izini sürdü.

Kurumun araştırması sonucunda bu yardımların büyük bir kısmının halihazırda Batılı ülkelerce yaptırım uygulanan Esad rejimine gittiğini tespit edildi.

KUR MANİPÜLASYONUYLA KENDİNE AKTARDI

CSIS’in raporunda, Esad rejiminin yıllardır ülkeye gelen insani yardımları kendi destekçilerinin bulunduğu alanlara ve askerlerine kaydırdığının bilindiği, rejimin finansal yardımların yarısından fazlasını da kur manipülasyonuyla kendisine yönlendirdiği söz edildi.

Raporda, “Suriye hükümeti, milletlerarası kuruluşları çarpıtılmış bir döviz kurunu kullanmaya zorlayarak 2020’de Suriye’ye yardım hedefiyle gönderilen her bir doların 51 sentinin rejimin eline geçmesini sağladı.” tabiri kullanıldı.

PARA ALANA ÇIKMADAN KUR NEDENİYLE ERİDİ

1 ABD dolarının iç savaştan evvel 50 Suriye lirasına denk olduğu, savaş sürecinde ise 4 bin 700 Suriye lirasına çıktığı belirtilen raporda, Suriye lirası daima kıymet kaybederken rejimin, BM ve yardım kuruluşlarının gönderdiği paraların Suriye Merkez Bankası’nın belirlediği 1,500 Suriye lirası üzerinden bozdurulmasını sağladığı bildirildi.

REZERVLERE KATKI SAĞLADI

Böylelikle yardım emeliyle gönderilen paraların daha alana ulaşmadan büyük ölçüde eridiği, üstelik bunun ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere tarafından yaptırım listesine alınan Suriye Merkez Bankası’nın döviz rezervine katkı sağladığı kaydedildi.

Raporda, Batılı ülkelerin 2014’ten bu yana yıllık ortalama 2,4 milyar dolar mali yardım yaptığı belirtildi. BM’nin itirazları üzerine Suriye Merkez Bankası’nın dolar kurunu 2 bin 500 Suriye lirasına çıkardığı fakat tekrar de kurun piyasa bedelinden yüzde 32 fazla olduğu söz edildi.

2 YILDA 100 MİLYON DOLARDAN FAZLA KAYIP

Raporda, şu ana kadar Suriye Merkez Bankası’nda ne kadar para bozdurulduğunun bilinmediği, yalnızca 2019-2020 devrinde 779 döviz süreci yapıldığı belirtildi.

BM yardım ünitelerinin geçen yıl Suriye’de materyal alımı için 113 milyon dolar bozdurduğu ve burada piyasa pahası üzerinden yaklaşık 60 milyon dolar kayıp oluştuğu bildirildi. Raporda, 2021 bilgileri de eklenince bu kaybın 100 milyon doları aştığı kaydedildi.