Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Botanik Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi ve proje yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat ile Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitim Kısmı Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci, birinci kere 1883 yılında Kaz Dağları’nda toplanan “Peucedanum urbanii” isimli endemik bitkiyi tekrar bulmak için proje hazırladı.

MEYVESİYLE BULDULAR

Avrupa’daki herbaryumlarda (Kurutulmuş bitki örneklerinin muhakkak bir sistemle düzenlenerek saklandığı yer) sergilenen fakat bir daha bulunamayan endemik bitkiyi aramak için birçok kere Kaz Dağları’na giden Akpulat ve Dirmenci, 10 Eylül 2021’de Bayramiç civarında “Peucedanum urbanii”yi meyveli olarak buldu.

Bölgede çok sayıda bulunan “Peucedanum urbanii”den bir adet toplandı. Bitki, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesindeki herbaryumda malzeme haline getirilip tüm araştırmacıların hizmetine sunulacak.

BİRİNCİ SEFER 1883’TE KEŞFEDİLDİ

Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat, projenin Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinatörlüğü tarafından desteklendiğini söyledi.

“Peucedanum urbanii”nin örneğinin Türkiye’de birinci kere 1883 yılında Kaz Dağları’nda “Sintenis” isimli araştırıcı tarafından toplandığını anlatan Akpulat, “Bu bitki örneği tek bir yerde biliniyordu ve bu örnek 1883 yılından itibaren hiç toplanmamıştı. Edinburgh’taki herbaryum ziyaretlerinde bu örnekleri gördüğümüzde, bunların meyvelerinin olmadığını gördük hatta 1945 yılında Türkiye florası yazıldığında bu örnek yazılmış fakat bu örnekte meyve kısımları belirtilmemişti.” dedi.

6. GİDİŞLERİNDE BİTKİYİ BULDULAR

Dünyada yalnızca Kaz Dağları’nda yayılış gösteren “Peucedanum urbanii”yi araştırmak için daha evvel 5 sefer Kaz Dağları’na gittiklerini lakin sonuç alamadıklarını belirten Akpulat, 6. gidişlerinde örneği bulduklarını lisana getirerek, “Bu örnek Türkiye herbaryumlarında yoktu. Bu yüzden bu örnek çok kıymetli ve endemik bir çeşit. Biz de ısrarla bu cinsin peşine çalışmalar ve araştırmalar yaptık.” diye konuştu.

138 YIL SONRA BİRİNCİ KERE MEYVESİ İLE TOPLANDI

Bitkiyi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ile Kaz Dağları’nda tekrar bulmanın memnunluğunu yaşadıklarını anlatan Akpulat, şunları kaydetti:

“Biz birinci sefer meyveli örnek topladık ve bu meyveli örnek sayesinde de Türkiye florasındaki eksik olan kısımları tamamlayacağız. Örneğimizi en kısa vakitte makale halinde yayımlayacağız. Bunun değeri şu, 1883 yılında ülkemizden bir tane bitki yeni çeşit olarak yapılıyor ve bu örnek bitki daha sonra hiçbir vakit toplanmamış, kayıtlarda yok. Yurt dışında 11 tane herbaryumda ise bu örnek var. Bu örneklerin hiçbirisinde meyve olmadığı için kuşku vardı. Biz bu örneği 138 yıl sonra tekrar toplayarak gerçek olduğunu ortaya çıkardık. Örnekteki farklılıkları da tespit ederek en kısa vakitte yayımlayacağız. Kaz Dağları’nda bu bitkinin de varlığını tespit etmiş olduk.”

Tabiattan toplanan bitki cinslerinin bir örneğinin herbaryumlarda saklandığını belirten Akpulat, bitkinin ismi, toplandığı yer, tarih, yükselti, toplayan kişinin ve bitkiyi isimlendiren kişinin ismi yazılı etiketle kartonlara yapıştırılıp korunduğunu tabir etti.

Akpulat, bitkilerden alınan herbaryum örneğinin, o bitkinin bulunduğu yerle ilgili bilimsel delil olduğunu da kelamlarına ekledi.