Son yıllarda erken seçim ve koalisyon krizi sarmalına giren İsrail’de sular durulmuyor.

6. kez başbakanlık koltuğuna oturan Binyamin Netanyahu’nun uyguladığı politikalar İsrail’de eleştiri mevzusu oldu.

Son olarak Hakkaniyet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran, yargının, hakimlerin seçimi üstündeki tesirini azaltan bir yasa planladıklarını deklare etti.

Krize yol açtı

Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının bazı yetkilerini Meclise devretmeye yönelik hamleleri, Yüksek Mahkeme başta olmak suretiyle hükümet ile İsrail yargı mekanizması içinde gerilime yol açtı.

Ülkedeki en yüksek yargı merci olarak vazife icra eden İsrail Yüksek Mahkemesi, Anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” aykırı olması halinde Meclisin çıkardığı kanunları bozma yetkisine haiz. Netanyahu hükümeti, açıklamış olduğu yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkemenin, Meclisin çıkardığı kanunları bozma yetkisinin elinden alınacağını belirtti.

İsrail Yüksek Mahkemesinin 18 Ocak’ta Netanyahu hükümetinde birden fazla bakanlık görevi üstüne alan Şas lideri Arya Deri’nin “vergi suçlarından yargı giydirilmiş olduğu için” kabinede yer alamayacağına hükmetmesiyle iktidar-yargı krizi derinleşti.

On binlerce şahıs meydanlara indi

Yaşanmış olan bu krizlerin arkasından İsrail’deki sivil cemiyet kuruluşları, hukukçular ve yüksek teknoloji sektörleri benzer biçimde meslek gruplarının çağrısı üstüne on binlerce şahıs meydanlara indi.

İşgal altındaki Doğu Kudüs’teki bir yasa dışı Yahudi yerleşim yerinde 7 İsraillinin öldürülmüş olduğu hücum sebebiyle bir dakikalık saygı duruşu düzenlendi.

Tel Aviv’deki protestoların organizatörleri, gösterilerde sahnelerden müzik çalınmayacağını deklare etti.

Yollar trafiğe kapatıldı

İsrail polisi, Tel Aviv’deki meydanlara çıkan yolları gün içinde trafiğe kapattı ve çevrede yoğun güvenlik önlemi aldı. Polis, Tel Aviv’deki gösterilere ortalama 40 bin kişinin katıldığını duyurdu.

Tel Aviv şehir merkezindeki Kaplan Caddesi’nde toplanan her yaştan binlerce gösterici İsrail bayrakları taşıdı. Göstericiler, “diktatörlüğe hayır” ve “demokrasi” çarpıcı sözleri attı. Göstericiler, yürüyüş yaparak dağıldı.

Tel Aviv’in haricinde kuzeydeki Hayfa’da da ortalama 13 bin şahıs, Kudüs’te de Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un konutunun civarlarında binlerce kişinin katılmış olduğu protesto düzenlendi. Kudüs’teki protesto gösterisine ana karşıcılık lideri Gelecek Var Partisi Başkanı Yair Lapid de katıldı.

“Sağ hükümet sulh istemiyor”

Tel Aviv’deki Proje Müdürü Yaron Ram yapmış olduğu açıklamada, İsrail’deki hükümetin kararlarının tamamının demokrasiye aykırı bulunduğunu ve “İsrail’i zayıflatacağını düşündüğü için gösterilere” katıldığını söylemiş oldu.

Doğu Kudüs’te yaşanmış olan ağlatısal vakalara karşın gösterilere katıldığını aktaran Ram, Netanyahu kabinesindeki aşırı sağcı siyasetçi Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in, “geçmişinde terör suçlarından hükümlü bulunduğunu, bakan olarak kamu görevi almasının kabul edilemez bulunduğunu” dile getirdi.

Öğretmen Yael Nevat, demokrasi için savaşmak için, “rejimin bir diktatörlük halini almasından korkmuş olduğu için” gösterilere katıldığını belirtti.

İsrail toplumunun içinde gruplaşmaların arttığını ve çatışmanın artmasından kaygı duyduğunu paylaşan Nevat, İsrail’de sağ iktidarların uzun süredir yargı sürdüğünü ve sulh istemediklerini dile getirdi.

Kızıyla protestoya geldi

Yönetmen Amnon Özgü, birlikte geldiği altı yaşındaki kızının geleceği için protestolara katıldığına işaret ederek, “Bugün İsrail’de yaşananların geleceğe tesir edeceğini ve gelecekte ülkesinde hakkaniyet kalmayacağını düşündüğünü” söylemiş oldu.

Netanyahu hükümetinin “giderek daha çok gücü elinde toplamaya çalıştığını” kaydeden Özgü, hükümetin polisin yetkilerini artırdığını ve tüm bunu yasalaştırarak yapmış olduğu için kalıcı bulunduğunu aktardı.

Özgü, Netanyahu hükümetinin Filistin politikalarına ilişkin şunları söylemiş oldu:

“Hükümetteki polisten görevli Bakan Itamar Ben-Gvir, seçim kampanyasını ‘buranın sahibinin kim bulunduğunu gösterelim’ diye yürüttü. Bu beyninize işlemeye başlıyor. Filistinliler, giderek daha çok baskı görüyor. Her gün öldürülüyorlar sonrasında terör saldırıları yapıyorlar zira başka seçenekleri yok, ne hükümet, ne basın ne de sivil güçleri var. Bunun iyi bulunduğunu söylemiyorum fakat bu durum bu şekilde devam edemez.”

Yılbaşından bu yana 30 Filistinli öldürüldü

Netanyahu hükümetinin politikalarına karşı protestolar, bölgede baskın, hücum ve can kayıplarının arttığı bir atmosferde gerçekleşiyor.

Geçen hafta Tel Aviv’deki protesto gösterisine 100 binden fazla İsrailli gelirken bu hafta gösterilere katılımın azaldığı dikkati çekiyor.

İşgal altındaki Doğu Kudüs’ün Silvan Mahallesi’nde 13 yaşlarında bir Filistinli, cumartesi sabahı silahlı hücum düzenleyerek iki İsrailliyi yaralamıştı.

Doğu Kudüs’te bulunan bir Yahudi yerleşim birimindeki sinagogun civarlarında cuma gecesi düzenlenen silahlı saldırıda 7 şahıs yaşamını yitirmiş, 3 şahıs de yaralanmıştı.

İsrail polisi, vaka yerinden araçla kaçan saldırganı kovalayarak, silahlı çatışma sonrasında etkisiz hale getirdiğini açıklamıştı.

İsrail ordusunun, işgal altındaki Batı Şeria’nın kuzeyindeki Cenin Sığınmacı Kampı’na önceki gün sabah saatlerinde düzenlemiş olduğu baskında aralarında 60 yaşlarında bir kadının da yer almış olduğu 9 Filistinli öldürülmüştü.

Baskın üstüne bölgede çıkan vakalarda işgal altındaki Doğu Kudüs’ün er-Ram beldesinde de 22 yaşlarında bir Filistinli yaşamını yitirmişti.

İsrail askerlerinin açmış olduğu ateş sonucu işgal altındaki Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da yılbaşından bugüne aralarında hanım ve evlatların yer almış olduğu minimum 30 Filistinli öldürüldü.