Dünya genelinde elektrik tutarları, koronavirüs salgını sonrasında toparlanma aşamasında üretimin artması ve ülkelerin ekonomik sorunları sebebi ile yüksek.

Bu süreçte doğalgaz, petrol, kömür şeklinde fosil yakıt fiyatlarındaki ani yükseliş, elektrik fiyatlarını da tetikledi.

2020’DE KÜRESEL ELEKTRİK TALEBİ GERİLEDİ

Internasyonal Enerji Ajansı verilerine gore, 2020’de tecim ve endüstri üretimindeki aksaklıklar sebebiyle küresel elektrik talebi ortalama yüzde 1 geriledi.

EKONOMİK TOPARLANMA TAMAMLANAMADI

Gelişmiş ülkelerin bir kısmı 2020’nin ikinci yarısında kısmi olarak toparlanmaya başlasa da ekonomilerin salgın öncesindeki seviyelerine erişmesi 2021 yılı sonunu buldu.

KÜRESEL ELEKTRİK TALEBİ TOPARLANMAYA BAĞLI OLARAK YÜKSELDİ

Bununla beraber, ekonomik toparlanmayla birlikte küresel elektrik talebinin geçen yıl yüzde 4,5 arttığı hesaplanıyor.

Avrupa merkezli enerji borsaları verilerine gore, spot piyasalarda bir megavatsaat elektriğin fiyatı geçen yıl üstün dereceli seviyede arttı.

ALMANYA’DA BİR YILDA 3 KATTAN FAZLA ARTTI

Almanya’da spot piyasada ocakta averaj 53,6 euro olan bir megavatsaat elektriğin averaj fiyatı, aralıkta 3 kattan fazla artarak 221 euroya ulaştı.

Söz mevzusu dönemde, Fransa’da fiyatlar 59,5 eurodan 274,7 euroya, İngiltere’de 90 eurodan 287,70 euroya, Hollanda’da 53,6 eurodan 221 euroya çıktı. Belçika, Avusturya, İspanya, Danimarka şeklinde Avrupa devletlerinde de spot elektrik tutarları son bir yılda ortalama 4 kat artış gösterdi.

Elektriğin en pahalı olduğu ülke Almanya Güncel enerji fiyatlarının yer almış olduğu ElectricRate platformu verilerine gore, geçen yıl haziranda 13,7 dolar sent olarak ölçülen konutlarda bir kilovatsaat elektriğin fiyatı mevcut durumda 14,2 dolar sente terfi etti.

ELEKTRİK FİYATLARI ARTAN ÜLKELER

Söz mevzusu dönemde, elektrik tutarları Portekiz’de yüzde 23, Japonya’da yüzde 14, Almanya’da yüzde 9, Avustralya’da yüzde 7, Belçika’da yüzde 6 ve İngiltere’de yüzde 4 arttı.

Ülkelerin bir birim elektrik için ödediği fiyatlara bakıldığında, 39 sent ile Almanya ilk sırada yer ediniyor. Almanya’yı 37 sentle Bermuda Adaları, 34 sentle Danimarka, 32 sentle Portekiz ve Belçika izliyor. Elektrik tutarları İrlanda ve Japonya’da 29 sent, Cenup Kıbrıs Rum Yönetimi’nde 28 sent, İngiltere ve İtalya’da 27 sent, Avustralya ve Lüksemburg’da 26 sent seviyesinde seyrediyor.

ABD’de her eyalette farklılık göstermekle beraber elektrik tutarları kilovatsaat başına averaj 14,11 sent seviyesinde seyrediyor.

Elektriğin kilovatsaati Sudan, Venezuela ve İran’da 1 sentin altında fiyatlandırılırken, bu meblağ Etiyopya, Kırgızistan, Küba, Libya ve Zimbabve’de 1 sent, Irak, Kuveyt ve Katar’da 3 sent olarak hesaplanıyor.

ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KÖMÜR İLK SIRADA

Küresel elektrik üretiminde kömürün oranı yüzde 33,8, doğalgazın oranı yüzde 22,8, hidroelektrik santrallerin (HES) oranı yüzde 16,9 seviyesinde bulunuyor. Üretimin, yüzde 10,1’i nükleer enerji santrallerinden, yüzde 6,1’i rüzgar enerjisi santrallerinden (RES), yüzde 4,3’ü petrolden, yüzde 3,3’ü güneş enerjisi santrallerinden ve yüzde 2,7’si öteki yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor. Elektrik üretiminde yüzde 60’ı aşan fosil yakıtların fiyatlarındaki değişim maliyetlerde belirleyici rol oynuyor.

Öte taraftan Avrupa’daki doğalgaz arz sıkıntısı, yenilenebilir kaynaklardan üretimin azalması, Çin ile Avustralya arasındaki gerilim sebebiyle kömür ticaretinin son bulması şeklinde etkenler kömür fiyatlarının artmasında rol oynadı. Geçen senenin başlangıcında 85 dolar seviyelerinde seyreden kömürün tonu, ekimde 271 dolara kadar çıkarak zirve yapmış oldu ve 2021 yılını 170 dolar seviyesinde kapattı.

Çin’in enerji talebindeki yükselişle beraber kömürden elektrik üretimini azaltması ve bunun yerine sıvılaştırılmış doğalgazı (LNG) tercih etmesi tutarları daha da yukarı taşıdı.

AVRUPA’DA FİYATLAR GEÇEN YIL 6 KAT ARTTI

Doğalgaz ihtiyacının yüzde 90’ını ithal eden Avrupa’da fiyatlar geçen yıl ortalama yüzde 600 artış kaydetti.

DOĞALGAZ FİYATLARI REKOR KIRDI

Ocak vadeli doğalgaz kontratlarının fiyatı aralıkta megavatsaat başına 187,7 euro seviyelerine tırmanarak üstün derece elde etti.

AVRUPA’DA KIŞ DAHA SOĞUK GEÇTİ

Doğalgaz ihtiyacının yarısını Rusya’dan ve kalanını büyük seviyede Norveç ve Cezayir’den temin eden Avrupa’da 2020-2021 dönemindeki kışın mevsim normallerinden daha soğuk geçmesi sebebiyle doğalgaz rezervleri düzgüsel seviyelerinin oldukça altına geriledi.

Bu zamanda, Norveç gaz hattında bakım sebebiyle sevkiyat kısıtlanırken, Rusya Avrupa’ya gaz tedarikini artırmadı. Geçen yıl, Avrupa’da bilhassa yenilenebilir kaynaklardan sağlanan elektrik üretimi de iklim koşulları sebebiyle düşüş gösterdi. RES’lerden enerji üretimi beklentileri karşılamadı, barajlardaki su miktarının azalması HES üretimini de düşürdü.

Bazı Avrupa devletlerinde nükleer reaktörlerin tamire alınması, süreci daha karmaşık bir hale getirirken, AB emisyon tecim sistemindeki karbon fiyatlarının artışı da enerji fiyatlarının yükselişinde etkili oldu.

Geçen senenin başlangıcında 32 euro olan karbon emisyon tutarı, yıl sonunda 88 euroya kadar çıkarak üstün derece elde etti. Enerji tutarları enflasyonu körüklüyor Enerji fiyatlarının artışı Avrupa’da enflasyonu son 25 senenin en yüksek seviyeye taşıdı. Euro Bölgesi’nde, aralıkta senelik enflasyon yüzde 5 ile kayıtlardaki en yüksek seviyesine ulaşırken, enerji sektöründeki fiyat artışının yüzde 26 olması dikkati çekti.

Almanya’nın toplam enerji maliyeti bir yılda yüzde 18’den fazla arttı. Avrupa devletlerinde spot piyasalarda oluşan yüksek fiyatların gelecek aylarda kademeli şekilde tüketici faturalarına yansıması planlanıyor.