Neredeyse tüm iklimlerde yetişen domates, dünyada patatesten sonrasında en oldukça tüketilen besindir. Dünyada 10 bine yakın domates çeşidi vardır.

En oldukça dört gözle beklenen sorulardan biri domates bir meyve mi yoksa bir sebze mi olduğudur. Bir sebze olarak görülse de botanikçiler domatesi bir meyve olarak kabul ederler.

Enerjik, besleyici ve tıbbi kıymeti sebebiyle domates, her salatanın bir parçası, hafifçe bir garnitür ve sos yada birçok yemekle iyi giden bir malzemedir. Ek olarak domates birçok hastalığın önlenmesine ve tedavisine destek sağlar.

Domates mevsimlik bir bitkidir (Mayıs – Ekim), sadece seralar yardımıyla yıl süresince tezgahlarda bulunur.

Domatesin gıda içinde ne olduğu

Domatesler azca kalori ve oldukça fazla gıda ihtiva eder. Proteinler, beta karoten, nebat lifleri, bitkisel yağlar, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini, D vitamini, K vitamini, demir, zeaksantin, likopen, potasyum, kalsiyum, karotenoid, lutein, magnezyum, sodyum, kafeik asi, klorojenik asit, ferulik asit ve fosfor ihtiva eder.

Bunlar haricinde daha azca oranda bakır ve manganez ihtiva eder.

100 gr domtes 18 kalori, 3,9 gr karbonhidrat, 0,9 gr protein, 0,2 gr yağ ve 94,5 gr su ihtiva eder.

Domatesin 10 faydası

Domatesin insan sağlığı üstündeki tesiri, ilk olarak yüksek likopen içinde ne olduğu ve arkasından öteki karotenoidler ve polifenoller sebebiyle giderek daha çok araştırılmaktadır.

Domates birçok tıbbi madde ihtiva eder, antioksidan ve antiseptik tesirleri vardır, vücut temizleyici ve idrar söktürücüdür.

İşte domatesi sağlığa 10 faydası:

Kuvvetli antioksidan tesir

Oksidatif stres, metabolizma atıkları olan özgür radikallerin vücutta çoğalması olarak tanımlanır. Antioksidanlar koruyucu mekanizmalarıyla bu tarz şeyleri ortadan kaldırır. Özgür radikallerin çoğalması, tüm vücut üstünde potansiyel olarak zararı dokunan bir etkiye haizdir ve hücrelere zarar verir.

Domateste bulunan likopen ve beta karoten benzer biçimde antioksidanlar, yeni özgür radikallerin oluşumunu önleyerek hareket ederler. Biyolojik olarak etken bileşiklerin bileşimine bağlı olarak, domates çeşitlerinin antioksidan kapasitesinde fark vardır. Yüksek sıcaklıklarda işlenen domatesler, taze domateslerden daha düşük antioksidana haizdir. Bundan dolayı pişmemiş yada evde pişirilmiş olarak yenmesi önerilir. Domatesler piştiğinde likopen içeriklerinin arttığı bilinmektedir.

Kanseri önler

Bugüne dek domates ve domates ürünlerinden elde edilmiş likopenin antioksidan etkisiyle kanser oluşumunu önlediği çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Domates ve domates ürünleri alımının artmasının prostat kanseri, kolon ve rektum kanseri, meme kanseri, mesane kanseri ve akciğer kanseri oluşumu ile ters orantılı bir ilişkisi olduğu bilinmektdir.

Karotenoidlere ek olarak domaste bulunan a-tomatinin de antikanser tesiri vardır. Karaciğer, bağırsaklar ve akciğerlerin tümör hücreleri üstünde öldürücü tesiri olduğu tahmin edilmektedir.

Kalp sağlığını iyileştirir

Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu bir unsur olarak en mühim tesir mekanizması, domateslerin kuvvetli antioksidan özellikleri, bilhassa likopenin oksitleyici etkisidir.

Emekler, domates tüketiminin kandaki lipit ve lipoprotein seviyesi üstünde pozitif bir tesiri bulunduğunu göstermiştir. Domateslerin LDL kolesterolün azalmasını sağlamış olduğu, kandaki HDL kolesterol konsantrasyonunu arttırdığı bilinmektedir.

Domates ürünlerinden varlıklı bir rejim, LDL kolesterol, toplam kolesterolü azaltır. LDL kolesterol, damar duvarlarında plak oluşumuna katılır ve damar sertliği ve koroner hastalıklara niçin olur. Domates tüketimi bu durumu önleyebilir.

Karaciğer yağlanmasına karşı savaşır

İnsan vücudunda likopen böbrek üstü bezi, karaciğer ve testis benzer biçimde dokularda depolanır. Meydana getirilen emek harcamalar, karaciğer yağlanması olanların karaciğerlerinde daha düşük likopen seviyelerine haiz bulunduğunu göstermiştir. Ek olarak, domates suyu takviyesinin, kandaki yağların daha iyi parçalanmasını ve yağlı karaciğer hastalığıyla savaşım etmiş olduğu bulunmuştur.

Likopenin yanı sıra karotenoidler, bilhassa beta karoten, inflamatuar karaciğer hastalıkları, fibroz ve sirozda koruyucu tesir göstermiştir.

Cildi korur

Yazları güneşe çıkınca domates benzer biçimde kızarmamak için tatile çıkmadan ilkin tabaklarımıza domates eklemeyi ihmal etmeyin. Likopen, domatesin kendisini güneşin ultraviyole ışınlarından korumak için oluşturduğu ve insan vücudunda da aynı etkiyi yaratan bir pigmenttir.

Yüksek tansiyona karşı korur

A, C ve E vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, potasyum ve likopen açısından da zenginliği yardımıyla domates, fena kolesterolün kan damarlarının duvarlarına yapışmasını engeller ve ek olarak yüksek potasyum içeriğiyle tansiyonun dengelenmesini sağlar.

Sivilcelere karşı savaşır

Domateslerde bulunan likopen akne ve ufak sivilcelerle mücadelede oldukça etkili olduğu kabul edilen bir maddedir. Sadece dikkat, yararlanmak için pişmiş domates tüketilmesi önerilmektedir.

Zayıflamaya destek sağlar

Bilhassa yazları, domates tüketiminden çekinmeyin: 100 gramında yalnız 18 kalori ve ortalama yüzde 95 su içinde ne olduğu ile ultra hafifçe ve ultra sindirilebilir bir besin olan domatesler, tam bir zayıflama besinidir. Ek olarak yazları vücudun susuz kalmasını önler.

Diyabete karşı savaşım eder

Domatesler, likopen ve glikoz metabolizasyon sürecinde oldukça mühim bir element olan krom bakımından varlıklı olması sebebiyle kan şekeri kontrolünü iyileştirir ve ek olarak tip 2 diyabetin başlamasını engeller.

Sindirimi iyileştirir

Yüksek lif içinde ne olduğu yardımıyla domates, birazcık tembel olan bağırsak geçişlerini canlandırmak ve sindirimi iyileştirmek için harikadır. Sadece dikkatli olun, domatesin liflerinden en iyi şekilde yararlanmak için kabuğunu soymadan yemeyi ihmal etmeyin.